Horasan harcı nedir, nasıl yapılır? Horasan harcı yöntemiyle yapılan mimari eserler/yapılar!

Mimar Sinan’ın kullandığı Horasan harcı yüz yıllardır mimari yapıları ayakta tutmayı başardı. Üstat Mimar Sinan da yüz yıllar boyunca ayakta kalan eserlerinin birçoğunun yapımında Horasan harcı kullanmıştı. Bu yöntem olası İstanbul depremine karşı mimari yapıları korumak için kullanılacak.  Osmanlı İmparatorluğu’nun Ayasofya başta olmak üzere camilerde, köprüler ve çeşitli yapılarda sıklıkla kullandığı ‘Horasan harcı’ yöntemi uygulandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, tarafından en son Galata Kulesi’nde güçlendirme çalışmaları için Horasan harcı kullanıldı. Horasan harcını diğer tüm tarihi eserlerin restorasyonlarında da uygulamaya başladı.HORASAN HARCI YÖNTEMİ NEDİR?

Tarihi Horasan harç ve sıvaları  tuğla kırığı, tuğla tozu, kiremit ve benzeri malzemelerin bağlayıcı olarak ise kireç ile karıştırılması ile elde edilir. Kısacası tuğla, kiremit gibi pişmiş toprak malzemeleri dövüp eleyerek elde edilen tozun,  kireç ve su ile karıştırılması sonucu elde edilen harç. Bu harç ve sıvalar tuğla kırıklarının puzolonik özelliğe sahip olmasından dolayı hidrolik olup, horasan harç ve sıvaları olarak da bilinmektedir. Kireç kullanılmadan ne kadar bekletilirse harç o kadar sağlam olur.

Osmanlıların çok kullandığı bir harç çeşididir. Bizans'ta da su geçirmezlik özelliği nedeniyle sarnıç, su kuyusu, su kemeri, hamam vb. yapılarda kullanılmıştır. İçine çeşitli katkı maddeleri (yumurta akı, incirin sütlü suyu, domuz yağı vb. ) katılarak da kullanıldığı çeşitli yerlerde geçiyor. Elastikiyeti çok yüksek olan bu harç, deprem anında en önemli koruma görevlerinden birini üsleniyor. Bu harç ve sıvalar tuğla kırıklarının özelliğinden dolayı suya oldukça dayanıklı. 

HORASAN HARCI KULLANILAN MİMARİ YAPILAR

Bu tür bir harcın kullanımı, Mimar Sinan’dan sonraki tarihlerde de devam etmiştir. Mimar Sinan’ın bazı kaynaklara göre sayıları 477’yi bulan fakat birçok kaynağın karşılaştırılması sonucunda bu sayının 312 olduğu belirlenen bu eserlerinden bazılarının isimleri ve yapıldığı tarihler şunlardır:

-İstanbul’da Haseki Hürrem Sultan Külliyesi, 1539
-Üsküdar Mihrişah Sultan Külliyesi, 1548 ile Şehzade Külliyesi 1555,
-Beşiktaş’taki Sinan Camii, 1556,
-Topkapı’daki Kara Ahmet Paşa Camii, 1558,
-Fındıklı’daki Molla Çelebi Camii, 1561,
-Babaeski’deki Cedit Ali Paşa Camii, 1565,
-Kadırga’daki Sokullu Mehmet Paşa Camii, 1572,
-Eminönü’ndeki Rüstem Paşa Camii, 1562,
-Karapınar’daki 2. Selim Külliyesi, 1564,
-Lüleburgaz’daki Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi, 1570,
-Edirnekapı’daki Mihrimah Sultan Camii, 1562,
-Piyale Paşa Camii, 1574,
-Edirne’deki Selimiye Camii, 1575, 
-Havsa’daki Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi, 1577,
-İstanbul Azapkapı’daki Sokullu Mehmet Paşa Camii, 1578,
-Eyüp’teki Zal Mahmut Paşa Camii, 1580,
-Tophane’deki Kılıç Ali Paşa Külliyesi, 1581,
-Ilgın’daki Lala Mustafa Paşa Külliyesi, 1581,
-Üsküdar’daki Atik Valide Camii, 1583 ve Muradiye Camii 1586
-Uzun Kemer, Müderris Köyü Kemeri, Mağlova Kemeri, Güzelce Kemeri, Çekmece, Silivri, Sinanlı, Sultan Süleyman ve Drina Köprüleri